Tek başına anlamı olmayan kelimeler neler? Bu tür kelimeler, aynı zamanda edat ya da bağlaç olarak adlandırılır. Bunlardan birincisi tek başına anlam ifade etmeyen; sonuna geldiği sözle ile cümledeki diğer kelimeler arasında iletişim kuran kelimedir. Aynı zamanda ilgeç olarak da belirtilir.
Bağlaç ise cümleleri ya da aynı görevdeki kelimeleri birbirine bağlar. Böylece sözcükler arasında bir anlam bilgisi kurulur. Dolayısıyla tek başına bir anlam yine ifade etmez. Dolayısıyla Türkçe’de bu kapsama giren çok sayıda kelime vardır. Aralarında,
- Ve,
- Veya,
- Çünkü,
- Hem,
- İle,
Ve daha birçok seçenek de vardır. Tek başına anlamı olmayan kelimeler birçok kişi tarafından merakla sorulabilir.
Edatlar Nedir?
Edatlar başka kelimeler ile öbekleşerek farklı ve yeni anlam ilgileri kurar. Genellikle bağlama edatları bağlaçlar, son çekim edatları ve ünlem edatları olarak ayrılır. Tek başlarına bir anlam ifade etmese de cümleler içinde kullanıldığında bir anlamı olur. Bunların arasında,
- İçin,
- Kadar,
- -E Kadar,
- Gibi,
- Göre,
- Üzere,
- Yalnız,
- -E Karşı,
- Sanki,
- Ancak,
- -Den Beri,
- -E Doğru,
De vardır. Edatlar kelime arasında anlam ilişkileri kurar. Bu nedenle yardımcı kelimeler olarak da adlandırılır. Örneğin ders çalışmak için odasına çekildi cümlesinde için kelimesi bir amacı ifade eder; ancak tek başına anlamı yoktur.
Kurt gibi acıkmıştım cümlesinde ise gibi kelimesi benzerlik ifade eder. Tek başına anlamı olmayan kelimeler bu şekilde örnek ile gösterilebilir.
Tek Başına Anlamı Olmayan Kelimeler Örnekleri
Edatlar, önceki kelime ve sonraki kelime arasında anlam ilgisi de kurar. Ancak bağlaç ve zarflardan farklı olarak yeni anlam ilgisi korunur. Tek başına anlamı olmayan kelimeler içinde örnek olarak sözlüden yine zayıf almış belirtilebilir. Burada yine kelimesi zarf görevini taşımaktadır.
Eve gittim fakat onu bulamadım cümlesinde ise fakat, bağlaç anlamında kullanılır. Konuşmak üzere ayağa kalktı kelimesinde yer alan üzere kelimesi de tek başına anlam ifade etmez. Ancak bu cümlede edat olarak görülmektedir.
Ancak edatlar cümleden çıkartıldığı zaman anlamda bir eksiklik, daralma ya da bozulma olur. Böylece edat olduğu da anlaşılabilir. Tek başına anlamı olmayan kelimeler için örnek olarak güneş gibi başı göklere erdi verilebilir. Burada edat çıkartılınca güneş başı göklere erdi kelimesi bir anlam ifade etmez.
Edat Örnekleri
Edatların çok sayıda görevi vardır. Tek başlarına kullanılamamakta olup başka kelimeler ile birleşebilir. Böylece sıfat veya zarf görevli öbekler meydana getirir. Örnek olarak tek başına anlamı olmayan kelimeler arasında dağ gibi kelimesi de vardır.
Tek başına bir anlamı olmasa da dağ gibi adam yok oldu gitti bir sıfat öbeği oluşturur. Benim kadar kelimesi de anlamsız olsa da sen de benim kadar oluşsan bir zarf öbeği meydana getirir. Aynı şekilde karşı kelimesi de tek başına bir anlamı bulunmayacak sözcüklerdendir.
Ancak karşı köyde akrabaları vardı şeklinde bir cümle ile kullanılırsa sıfat meydana getirir. Ancak her kelime farklı anlamlar taşıyabilir. Örnek olarak derenin karşısına geçtik kelimesindeki karşı addır. Her söylenene karşı çıkıyor da birleşik fiilde isim oluşturur.
Bunların her biri tek başına anlamı olmayan kelimeler arasında yer almaktadır. İncelerseniz bir bilgi sahibi olabilirsiniz.
Tek Başına Anlamı Olmayan Söz Öbekleri
Her ne kadar bilmese de Türkçe’de tek başına anlamı olmayan kelimeler oldukça fazladır. Bunları örnekler ile görmek, daha iyi anlamanıza yardımcı olur.
Beri kelimesi tek başına bir anlam ifade etmez. Ancak beride bir adam oturuyor bir isimdir ve aynı zamanda bir yön belirtir. Ancak farklı cümlelerde taşıdığı anlam da etkilenir. Beri taraf oldukça dikenli kelimesinde geçen beri ise sıfat anlamı taşır. Aynı şekilde biraz beri gel de zarf olarak görülür.
Edatlar bazen sadece hal ekleri ile beraber kullanılabilir. Örneğin bu paranın ne kadarı sizin kelimesindeki ne kadarı anlamanız için yardımcı olabilir. Her şey bıraktığım gibiydi kelimesinde ise bıraktığım gibiydi de bunlardandır. Böylece ek fiilin di’li geçmiş zaman çekimi ile isim gibi kullanıldığı, yüklem olduğu fark edilir.
Bağlaçlar
Bağlaçlar da tek başına anlamı olmayan kelimeler arasında yer alır. Bunlar cümle içinde birbiriyle ilgiye sahiptir. Kelime grupları ve anlamca ilgisi olan cümleleri birbirine bağlayan gruplardır. Cümle içinde ayrı yazılmakta olup ek olarak kullanılamaz.
Özne ve yüklem gibi öğe olmayıp tek başlarına değerlendirilir. Dolayısıyla cümleden çıkartıldıkları zaman anlamları değişmez. Sık sık kullanılan bağlaçlardan bazıları şöyledir;
- Ama
- Fakat
- Lakin
- Ancak
- Yalnız
- Oysa
- Halbuki
- Ve
- İle
- Ki
- Çünkü
- De
- Zira
- Madem
- Yahut
- Veya
- Ya da
- Şayet
- Eğer
- İse
- Öyleyse
- O halde
- Demek ki
- Yoksa
- Anlaşılan
- Hatta
- Üstelik
- Ayrıca
- Hem
- Hem de
- Yine
- Gene
- Meğer
Bunların her biri tek başına anlamı olmayan kelimeler arasında yer alır.
Bağlaç Örnekleri
Bağlaçlar tek başına anlamı olmayan kelimeler arasında yer alır. Her ne kadar en başta anlamada zorluk yaşansa de cümle içinde incelendiğinde daha iyi anlaşılabilir. Örneğin gelecektim ama trafiğe takıldım bir neden belirtir. Ama bağlacı çıkartıldığında anlam değişmez; ancak bu sözcük tek başına anlam taşımaz.
Aynı durum Ahmet’e sormadım ama büyük ihtimal gelecek ya da diğerlerini bilmem ama ben sonuna kadar seninleyim için de geçerlidir. Lakin için de bu durum geçerlidir. Elektrikten anlıyor olabilirsin lakin bunu sen bile tamir edemezsin de de bu görülür.
Lakin çıkartıldığında tek başına bir anlam taşımaz. Ancak cümlede incelendiğinde farklı iki cümleyi bağlaştırarak bir ifade olduğu fark edilir. Annesini sevdiği için böyle yapıyor, anlıyorum lakin her çocuk annesini sever cümlesinde de bu anlaşlır.
Tek Başına Anlam İfade Etmeyen Bağlaç Örnekleri
Tek başına anlamı olmayan kelimeler Türkçe’de yok gibi düşünülür; ancak birçok kelime vardır. Bunlar özellikle öğrenciler tarafından merak edilir. Örnekler ile incelenirse bunlar daha iyi şekilde anlaşılabilir.
Otobüsün arkasından koştum ancak yetişemedim cümlesinde de bu görülmektedir. Burada kullanılan ancak sözcüğü iki farklı cümleyi birleştirmek için kullanılır. Geçen sene ehliyet sınavına ben de girdim ama kazanamadım cümlesinde bu fark edilebilir.
De kelimesi bir anlamı taşımasa da burada iki farklı cümleyi bir araya getirdiği görülebilir. Farklı cümlelere bakılırsa da bu durum anlaşılabilir. Ali denize girmedi çünkü yüzme bilmiyormuş incelendiğinde, çünkü sözcüğünün de bu yapıdadır. Denize girmeme nedenini açıklamak için yardımcı olarak görevlidir.
O şeker kullanmaz çünkü diyabet hastası kelimesinde de bunlar görülebilir. Çünkü kelimesi, burada da bir sebebin açıklandığını gösterir. Türkçe’de bunların dışında da tek başına anlamı olmayan kelimeler vardır. Tüm bunları inceleyerek, bilgi sahibi olmanız mümkündür.
